Konuşulamayan

Adolf Hitler ağabeyimizin ilkokul arkadaşı olan Ludwig Wittgenstein amca şöyle demiş:

Whereof one can not speak thereof one must be silent.

Türkçesi için de birileri şöyle demiş:

Üzerine konuşulamayan konusunda susmalı. *

Dün akşam bunun üzerine düşündük, ne demiş bu amca? Ve ilk öneri konuşamıyorsan sus en iyisi olarak dile geldi.

Bu lafı ilk defa duyalı bir aydan fazla oldu ama hiç düşünmemiştim tam olarak. Bir varoluşu vardı kafamın içinde ama bu bir buluta benziyordu daha çok, alaca bir bulut işte. Sanıyorum bu şekilde onu kısıtlamadığımı varsayıyordum. Sandığımı söylüyorum, çünkü bunu bilinçli bir şekilde böyle olsun diye yapmamıştım.

Akşam, anladıklarımı anlatmam gerekince mecburen kelimelere ve bu doğrultuda netleştirmeye ihtiyacım oldu. Bu durumda bazı kararlar almam gerekiyordu, bir ayağım siyahta, bir ayağım beyazda kalamazdı böylece. Bu; gözlemlenmediği vakit farklı, fakat bir gözleyen olmadığı vakit daha farklı davranan elektronları hatırlattı birden. Bir de kutunun içindeki koyunu.

Neyse, konuşulamayana geri dönersek; bir mesele üzerinde konuşabilmek, meseleyi kesinliğe kavuşturmuş olmayı gerektirir. Yahut şöyle, konuşunca, aslında o ana kadar kesinleştirmediğimiz bir fikri söyleyerek kendimiz için de kesin bir hale getiririz, kendi sözümüzle kendimizi bağlarız.

Bu ve bunun gibi sebeplerden ötürü, çeşitli zihinsel süreçler sonucunda henüz üstüne konuşulabilecek kadar netlik kazanmamış meseleleri konuşmamalı. Bir diğer deyişle, gözlemlemeyip kendi doğası içinde her ne olacaksa o olmasına izin vermeli.

Böylece kesinleştirdikten sonra merak ettiğim bir şey daha var, önceleri zihnimde alaca bir bulut olarak varolan imajinasyon şimdi, bu açıklamayı yaptıktan sonra nasıl bir hal aldı? Olabileceği bazı ihtimalleri böylece yokettim mi?

Bunun dışında, içinde bulunduğum bağlam (context) bu açıklamam üzerinde etkili oluyor olmalı. Bu durumda farklı bir bağlamda yapabileceğim farklı değerlendirmeleri de kısıtlamış mı oldum?

Bütün bunları düşündükten sonra (ne çok zamir kullandım) şuna karar verdim, lost in translation dediğimiz şey sadece diller arasındaki çevrimler sırasında olmaz. Ee, bu da zaten biliniyor galiba, işte ben bugün bunu kavradım.